Tachografy cyfrowe- niewidzialni strażnicy transportu
Manualne uzupełnianie papierowych wykresówek to już przeszłość. Tachografy analogowe zostały skutecznie wyparte przez cyfrowe odpowiedniki, a digitalizacja branży transportowej zdaje się nie do powstrzymania. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się urządzeniu, które stoi na straży bezpieczeństwa kierowców, innych uczestników ruchu drogowego oraz zdrowych zasad konkurencji.
Droga do przyszłości
Poruszając kwestię ewidencji wykonywanego przewozu, warto poznać genezę tych nietypowych urządzeń. To, co dzisiaj jest standardowym rozwiązaniem firm transportowych, dawniej stanowiło jedynie ciekawostkę technologiczną.
Początek XX wieku był przełomowy dla europejskiego transportu ciężarowego w kontekście urządzeń rejestrujących. Z biegiem czasu, dokumentacja prowadzona w specjalnych książeczkach kontrolnych, zaczęła być zastępowana aparaturą.
Nowy sposób ewidencji budził również wiele emocji. Doskonałym przykładem może być Holandia, gdzie w latach 70. zanotowano falę protestów. Tamtejsi przewoźnicy obawiali się bowiem, że tachografy znacząco utrudnią realizację wyznaczonych zadań i uszczuplą rolę ówczesnego lidera.
Obowiązek posiadania tachografów na terenie Unii Europejskiej (dawnej Europejskiej Wspólnocie Gospodarczej) rozpoczął się z rozporządzeniem nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 roku w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym. W Polsce wymóg ten powstał 7 lat później, wraz z zapisami konwencji AETR.
Czym jest tachograf cyfrowy?
Tacho cyfrowe zostało zaprojektowane w celu kontrolowania i zapisu określonych czynności oraz działań kierowcy zawodowego. Automatyczna aktywność narzędzia zainstalowanego w pojeździe spisuje najważniejsze informacje na temat pracy przewoźnika.
Postępowe tachografy cyfrowe wyróżniają się ogromną funkcjonalnością. Do priorytetowych właściwości zalicza się dokumentację pokonywanej odległości i prędkości pojazdu, monitorowanie prowadzenia auta oraz wszelkich czynności, kontrola manipulacji kart do tachografu, zapisywanie lokalizacji oraz symboli krajów, odnotowywanie wszelkiego rodzaju zdarzeń lub usterek, czynności kalibracyjne, monitoring czasu, komunikacja, przesył danych, a także ich skuteczne przechowywanie.
Wymiana tachografu cyfrowego
Umiejętne posługiwanie się tachografem cyfrowym jest kluczowe dla sprawnej realizacji przewozu. Ten aspekt nie odnosi się wyłącznie do samego kierowcy, ale również innych podmiotów biorących udział w całym procesie- właściciela firmy transportowej oraz osoby reprezentującej organ kontrolny.
Co interesujące, rozwój technologii nie przełożył się na utrudnienie obsługi urządzeń, a wręcz przeciwnie. Tachografy cyfrowe są niezwykle intuicyjne i wymagają mniej zaangażowania od swych analogowych poprzedników.
Zatem, w jakich przypadkach konieczna jest legalizacja tachografów cyfrowych? Pierwsza sytuacja uwzględnia realizację usług transportowych nowymi pojazdami ciężarowymi o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony. Inne okoliczności wskazują na busy pasażerskie, które wraz z kierowcą, obsługują więcej niż 9 osób.
Rzadziej spotyka się analogowe modele tachografów, gdyż od 1 maja 2006 roku, w nowych pojazdach nie montuje się już tego rodzaju instrumentów. Pojazdy zarejestrowane przed wskazaną datą nadal mogą korzystać ze starszych typów, ale poważne uszkodzenie aparatu oznacza konieczność jego wymiany na cyfrowy odpowiednik.
Serwis i karta kierowcy
Obsługa tachografu cyfrowego, a w konsekwencji rozpoczęcie jazdy, nie może odbywać się bez posiadania specjalnej karty kierowcy. Warto podkreślić, że dokument ten ma charakter imienny i nie może być użyczany innemu zatrudnionemu, a zakończenie pracy powinno zostać oznaczone usunięciem karty kierowcy z tachografu cyfrowego.
Aby uzyskać dokument, konieczne jest złożenie wniosku do odpowiedniego organu kraju członkowskiego. Polskim odpowiednikiem takiego urzędu jest Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych. Karta kierowcy wydawana jest na okres 5 lat, jednak ten termin nie może przekraczać terminu ważności samego prawa jazdy.
W celu zachowania płynności pracy należy pamiętać, że odnowienie karty kierowcy nie następuje w sposób automatyczny. Ponowny wniosek powinien zostać złożony najpóźniej 15 dni kalendarzowych przed datą upływu ważności. Brak dopełnienia formalności w tym obszarze uniemożliwia kontynuowanie jazdy.
Poza kartami kierowcy, wyróżnia się również inne typy dokumentów:
- karty dla przedsiębiorców- pozwalają na pobieranie informacji na temat aktywności kierowców;
- karty warsztatowe- dedykowane jednostkom warsztatowym, w celu dokonania czynności serwisowych tachografów cyfrowych;
- karty kontrolne- stosowane przez funkcjonariuszy, aby sprawdzić zgodność realizowanego przewozu z obowiązującymi przepisami.
Sankcje, mandaty i obowiązki
Zastosowanie tachografów cyfrowych wprowadziło szereg udogodnień dla całego procesu transportowego. Minimalizacja błędów i nadużyć, efektywne rozliczanie wynagrodzeń, a także ostrzeżenia przed potencjalnymi naruszeniami.
To także pakiet obowiązków. Wykrycie wszelkiego rodzaju nieprawidłowości u osoby realizującej transport jest podstawą do postępowania administracyjnego dla wszystkich elementów procesu oraz samego właściciela firmy. Warto przestrzegać wszystkich obligacji, gdyż zakres kar może w sposób dotkliwy uszczuplić portfel firmy.
Do przykładów uchybień związanych z wykorzystaniem tachografu cyfrowego zalicza się używanie karty kierowcy przez wielu pracowników oraz realizacja usługi przez osobę posiadającą nieaktualną kartę kierowcy.
Aby uniknąć niepotrzebnych kar finansowych, warto pamiętać o kilku fundamentalnych zadaniach:
1. Kalibracja, czyli legalizacja tachografu cyfrowego, wymagana jest w ciągu 2 tygodni od momentu rejestracji pojazdu, a także w przypadku określonych wydarzeń specjalnych oraz cyklicznie- co 2 lata.
2. Edukowaniu wszystkich pracowników w zakresie obsługi urządzenia.
3. Zapewnieniu wystarczającej ilości papieru termicznego dla wydruku.
4. Regularnego pobierania danych z karty kierowcy (minimum raz w okresie 28 dni) i danych z tachografu (minimum raz w okresie 90 dni) oraz egzekwowania specjalnych sytuacji. Informacje muszą zostać przechowywane przez minimalny okres 12 miesięcy od momentu odczytu i zostać poddane odpowiednim środkom gwarantującym czytelność i bezpieczeństwo. Niedotrzymanie tego obowiązku oznacza dla przedsiębiorcy karę w wysokości 500 zł za kierowcę w przypadku danych z karty oraz 500 zł za pojazd w przypadku danych z tachografu cyfrowego.
Cyfrowa przyszłość
Sektor tachografów cyfrowych czeka kolejna rewolucja. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej zapowiada wprowadzenie tachografów cyfrowych drugiej generacji. Czym różni się nowatorska edycja urządzeń?
Inteligentne tachografy mają jeszcze bardziej przyczynić się do poprawy bezpieczeństwa oraz norm moralnej konkurencji. W tym celu zastosowano możliwość integracji z nowoczesnymi systemami wsparcia sektora transportowego, poprawiono zdolności lokalizacyjne, a także powiększono pojemność kart do urządzenia i zaktualizowano ich charakter.
Ciekawą innowacją jest technologia DSRC, która umożliwia funkcjonariuszom zdalny odczyt z rejestratora. To pozwala na uzyskanie danych bez konieczności zatrzymania pojazdu i wytypowanie poszczególnych przewoźników do dalszej inspekcji.
Cały proces modernizacji podzielony został na 4 podstawowe etapy:
- 21 sierpnia 2023 roku to data inicjująca konieczność wyposażenia wszystkich nowo zarejestrowanych aut ciężarowych powyżej 3,5 tony DMC w technologię Smart II.
- Ostatni dzień 2024 roku symbolizuje konieczność wymiany wszystkich tachografów analogowych oraz cyfrowych w przewozach międzynarodowych na modele 2 generacji.
- Trzecia faza aktywuje się wraz z dniem 21 sierpnia 2025 roku, gdy inteligentne tachografy zaczną zastępować swe starsze odpowiedniki używane w ruchu międzynarodowym.
- Ostatnia część zaplanowana została na 1 lipca 2026 roku, gdy konieczność użycia tachografu 2 generacji obejmie wszystkie pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej pomiędzy 2,5 oraz 3,5 tony w perspektywie tras wspólnoty.